Natuurlijk ouderschap: de waarden die wij willen meegeven in onze opvoeding

Natuurlijk, responsief, verbindend opvoeden. Attachment of aware parenting. Mild ouderschap. Bewust ouderschap. Er zijn heel wat benamingen voor een bepaalde opvoedingsstijl die als gemeenschappelijk kenmerk heeft, dat je oog hebt voor de gevoelens en behoeften van je kind. Wat natuurlijk ouderschap niet is: opvoeden vanuit een autoritaire visie waarbij kinderen eenvoudigweg te luisteren hebben omdat jij nu eenmaal zegt wat ze moeten doen. Het is niet de visie waarbij een kind gekneed, gestuurd en gemanipuleerd moet worden in een bepaalde richting die past bij jou/anderen/de maatschappij. Hoe wij hierin staan en op welke manieren natuurlijk ouderschap in de praktijk wordt gebracht in ons dagelijks leven? Ik deel de komende tijd een inkijkje op hoe wij het proberen te doen. Omdat er zoveel te zeggen valt, zoom ik in verschillende artikels in op een onderdeeltje van onze responsieve opvoeding. 

Niet perfect 

Eerst nog dit: het is niet omdat wij bewust proberen om te gaan met bepaalde thema’s in het hele proces van een kind grootbrengen, dat wij het perfect doen. Het is ook niet zo dat onze manier beter is dan een andere. Het is vooral dat we goed proberen aftoetsen wat er past bij ons eigen gevoel, en bij ons kind. De dingen anders doen dan vele anderen, en soms zelfs anders dan hoe je zelf bent grootgebracht, dat is niet gemakkelijk. Klassieke patronen van opvoeding zitten echt ingebakken in je hoofd, als een blauwdruk in je hersenen. En het is niet dat de typische zinnetjes die wij als kind hoorden van ouders of op school, slecht zijn. Wij hebben allebei een fijne kindertijd gehad, en geweldige ouders. Ik ben ervan overtuigd dat elke mama of papa het beste wil voor zijn kind. Dat deed de vorige generatie op een bepaalde manier, en de generatie dààrvoor weer op een andere. Wij hebben enkele duidelijke doelen, dingen die we onze dochter heel graag zouden meegeven. En die komen in grote lijnen neer op het volgende:

1. Hechting: tegemoet komen aan de nood aan nabijheid 

Of het nu gaat om verdriet op te vangen, het (lang) borstvoeden op vraag, het oneindig dragen en knuffelen van onze baby of het samen slapen: we willen tegemoet komen aan de nood aan nabijheid die kinderen van nature in zich hebben. Dag en nacht. Op hun eigen tempo maken ze zich steeds meer van ons los, en elk kindje heeft zijn eigen ritme. Dat willen we niet forceren omdat de maatschappij hier bepaalde verwachtingen heeft. In veel van deze voorbeelden rolden we eerder langzaam in, omdat het ook gewoon gemakkelijker bleek om de noden van ons kindje te volgen. Achteraf bekeken zie ik er ook bewust de voordelen van, en zou ik bij een volgende baby waarschijnlijk dezelfde keuzes nu sneller maken.

2. Gevoelens mogen er zijn 

Van in het begin voel ik zelf heel sterk aan, dat ik aan mijn dochter wil meegeven dat haar gevoelens er mogen zijn. Allemaal. Wat we willen vermijden, is haar de boodschap geven dat huilen zwak is, dat bang zijn niet hoeft, en dat boos zijn ongewenst is. Wij willen hier thuis een veilige haven zijn waar ze zichzelf in al haar facetten mag laten zien, en wij zullen er onvoorwaardelijk voor haar zijn. 

Lees hier meer uitgebreid hoe wij in onze opvoeding proberen responsief omgaan met emoties.

3. Opvoeden zonder straffen of belonen 

Time-outs en andere courante manieren om ongewenst gedrag af te leren en gewenst gedrag te belonen, daar zijn wij eigenlijk nooit aan begonnen. Ook de visie dat een kind zijn ouder wil manipuleren om zijn zin te krijgen, is voor mij veel te beperkt. Achter elk gedrag zit een reden, en als een kind zich niet fijn gedraagt, is dat niet om ons te pesten. Liever dan het gedrag oppervlakkig te willen kneden in een richting die voor ons gemakkelijk handelbaar is, wil ik kijken wat er onder het gedrag zit. Als aan de basisbehoeften voldaan is, zal er waarschijnlijk al veel vervelend en veeleisend gedrag wegvallen. En verder hoop ik ons kind te leren hoe deze wereld werkt, door haar intrinsieke motivatie aan te spreken. Want kinderen willen er van nature gewoon bijhoren, en in verbinding met ons staan, daar ben ik van overtuigd. 

Hier lees je meer over onze opvoeding zonder straffen of belonen.

4. Grenzen respecteren 

Ik vind het heel belangrijk dat mijn kind haar eigen grenzen leert aanvoelen, of dat nu fysieke of mentale grenzen zijn. De grenzen die wij nu in de baby- of kleuterleeftijd overschrijden doordat we als ouders vinden dat wij dat recht hebben, raken ze zo misschien wel kwijt. Terwijl we allemaal hopen dat onze kinderen op latere leeftijd voor zichzelf gaan durven opkomen, als het er toe doet. 

5. Waarden die we willen meegeven 

Wij proberen hier thuis te letten op het geven van gezonde, volwaardige voeding, zonder daarin krampachtig door te slaan. Daarmee samen hangt ook het respect voor waar ons eten vandaan komt, en de voeling met de natuur die we graag willen meegeven. Dat ons kind de wereld waarin ze leeft niet vanzelfsprekend neemt, maar er zorg voor draagt, vinden we belangrijk. Via onze duurzame keuzes en door kleine, bewuste groene stapjes te zetten, proberen we daar op in te spelen.
We willen ook oog hebben voor gelijkwaardigheid en inclusiviteit. Iedereen mag zichzelf zijn, en je mag worden wie je wil. Mensen zijn niet allemaal gelijk, maar wel allemaal even waardevol.

En tenslotte hoop ik dat we als familie ook aan elkaar kunnen laten zien dat perfect zijn niet hoeft. Dat we elkaar graag zien, en dat fouten maken mag.

Benieuwd hoe we deze doelen in de praktijk proberen toepassen? Wordt vervolgd!